معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه باید قرآن را میدان‌دار عرصه روش‌ها و مدل‌های تبلیغی کنیم، گفت: ریشه حل مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور حضور مردم در حوزه‌هایی است که مفاهیم قرآن میدان‌دار آن است.

مانایی و گسترش دین خدا در گرو تبلیغ است. اگر امروزه عطر خوش وحی در قالب مذهب و آموزه‌های اخلاقی در میان آدمیان پراکنده شده، بدان سبب است که پیامبران، اولیای الهی و سپس، مبلغان دینی، به خوبی از عهده امر تبلیغ دین برآمدند و در کار تبلیغ، هرگز کوتاهی نورزیدند. قرآن کریم وظیفه اصلی پیامبران را تبلیغ آئین الهی دانسته است و می‌فرماید: «فَهَلْ عَلَی الرُّسُلِ اِلَّا الْبَلاغُ الْمُبین؛ آیا بر (عهده) پیامبران، چیزی جز تبلیغ آشکار است». 

اهمیت تبلیغ تا آنجاست که خداوند در قرآن کریم به پیامبر خود می‌فرماید: «اگر آنچه را برتو نازل کردیم تبلیغ نکنی، (در واقع) رسالت خود را انجام نداده‌ای». در پرتو تبلیغ، راه سعادت و هدایت بر روی انسان‌ها گشوده و مبانی اصلی فرهنگ اسلامی تبیین و درونی می‌شود.

ارزشمندی امر تبلیغ موجب شده است که مُبَلّغ جایگاهی والا بیابد و برتری ویژه‌ای برای خود رقم زند. معاویه بن‌عمار می‌گوید: «به امام صادق(ع) عرض کردم مردی است که از شما روایت بسیار نقل می‌کند و میان مردم انتشار می‌دهد و آن را در دل ایشان استوار می‌سازد. از آن سو، عابدی از شیعیان شما را می‌بینم که همانند او نیست. کدام یک از این دو بهترند؟ فرمود: «آنکه احادیث ما را روایت کند و دل‌های شیعیان ما را استوار سازد، از هزار عابد بهتر است».

در رابطه با اهمیت و جایگاه ویژه امر تبلیغ و اطلاع‌رسانی دینی در جامعه و تأثیرات آن در میان آحاد مردم به گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عزت‌زمانی، معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی پرداختیم و که مشروح آن را در ذیل مطالعه می‌کنید؛ 

ایکنا ـ سازمان تبلیغات اسلامی که به فرمان امام خمینی(ره) تأسیس شد، طی چهار دهه فعالیت خود تا چه حد در مسیر تحقق مأموریت‌های خود موفق بوده و برای عملکرد بهتر باید چه سازوکاری را مد نظر قرار دهد؟ 

در این زمینه یعنی در رابطه با جایگاه این سازمان، ضرورت وجودی آن، عرصه‌هایی که بدان‌ها ورود کرده و نقش‌هایی که ایفا کرده شاید در یک سطح باید از بیانات امامین انقلاب بیشتر بهره‌برداری کنیم و ایشان هستند که باید به عنوان مؤسس این جریان، میزان تأثیر یا حداقل تصویری که از تأثیر آن داشتند، تا چه حدی است. در بیانات امام(ره) و در آخرین حکم ایشان چنین آمده است که امروز اگر نگوییم که نیاز و ضرورت سازمان تبلیغات اسلامی بیشتر شده، باید بگوییم چندین برابر ضرورت مضاعف پیدا کرده است.

در هر دوره و زمانی نسبتی با این مسئله وجود دارد. چهار دهه از اوج درگیری‌های نظامی کشور که در چکاچک شمشیرهای دفاع مقدس و جنگ‌های سنگین بود، می‌گذرد و سازمان تبلیغات اسلامی در آن زمان باید عهده‌دار نقش سازمان تبلیغات جنگ بود. پیش از آن نیز باید نقش تبلیغ انقلاب اسلامی را ایفا می‌کرد. سازمان تبلیغات اسلامی پس از فراز و نشیب‌هایی که در تشکیل و ایجاد عرصه‌ها و زمینه‌های تبلیغی دیگری شکل گرفته بود، در روز اول تیرماه سال 1360 و با حکمی که امام(ره) صادر کردند، به نوعی هویت پیدا کرده و پس از آن نیز سیر تطورات خود را طی سال‌های مختلف سپری کرد. 

سازمان تبلیغات اسلامی در طول این سال‌ها در حوزه‌های مختلفی همچون اعزام مبلغ، برنامه‌های قرآنی، سازماندهی هیئت‌های مذهبی و ... نقش‌آفرینی کرده است. سازمان تبلیغات در زمانی به دلیل خلأ‌هایی که وجود داشت، برخی فعالیت‌های خیلی ساده را نیز که امروز برای مجموعه‌های مردمی به راحتی قابل اجرا است، ‌انجام می‌داد. یکی از این فعالیت‌ها برگزاری کلاس‌های قرآنی بود. تبلیغات محیطی همچون پارچه‌نویسی‌ها و ... نیز از دیگر فعالیت‌های سازمان بود. لذا فضا آرام آرام به سمت جلو حرکت کرد و سازمان تبلیغات اسلامی در دوره‌های بعدی سازماندهی گروه‌های مردمی را به صورت جدی‌تر پیگیری کرد. شکل‌گیری شبکه‌های کانون مداحان، شورای هیئات مذهبی، صدور مجوز برای مرکز قرآنی و مؤسسات و تشکل‌های دینی، شکل‌دهی و سازماندهی حلقه‌های مؤثر مردمی و ... از برنامه‌هایی بود از سوی سازمان تبلیغات اسلامی اجرایی شد.

در یک دوره یعنی حدود دو دهه قبل، ورود به عرصه فضای مجازی و رسانه در سازمان جدی‌تر شد. در عین حال و به مرور زمان نیز برخی مسئولیت‌های پیرامونی و واحدهای فعال و مؤثر به سازمان تبلیغات اسلامی اضافه شدند. برخی انتشارات‌ها و ... از این واحدها بودند. امروز حدود 45 مجموعه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی از جمله سازمان‌ها و بنیادها، مجموعه‌های علمی و تربیتی و ... وجود دارند که به فراخور در حوزه‌های رسانه (خبرگزاری مهر و ...)، فضای مجازی (مجموعه تبیان و ...) و تبلیغ اصیل و عمومی (سازمان هیئت و دارالقرآن و ...) فعالیت داشته و هر کدام حوزه‌ها و مجموعه‌هایی را پیش می‌برند. 

در دوره مدیریت جدید سازمان تبلیغات اسلامی بینش تخصصی به حوزه‌های مختلف مورد توجه واقع شد. مردم‌پایه کردن تبلیغ و ارتباط ویژه با مردم، اجتماعی شدن تبلیغ به معنای حضور در عرصه‌های مختلف اجتماعی، تربیت مدیران و مربیان فرهنگی مؤثر در عرصه‌های فرهنگی و تبلیغی، ایجاد شبکه‌های ارتباطی همکاری‌های مستمر و مداوم با مجموعه‌های مردمی و پشتیبانی از ظرفیت آن‌ها و ... از برنامه‌های مؤثر سازمان در این دوره بوده است. همچنین، در این دوره سعی شد تا جایی که امکان دارد، آرمان‌ها و حرکت‌های عمومی سازمان مورد توجه باشد. در حوزه رسانه تقویت بسیار ویژه‌ای انجام شد. در عملیات مناسبتی ویژه نیز کارهای بسیار متفاوتی انجام شد که برخی از جشن‌های بزرگ خیابانی و ... از جمله این برنامه‌ها بود. در حوزه قرآن نیز سازمان دارالقرآن الکریم طی سال‌های گذشته تلاش مضاعفی انجام داد که در دوره جدید بحث تدبر و گفتمان قرآنی مورد توجه واقع شد.

مسئله آموزش‌های عمومی قرآن موضوع بسیار مهمی است که در حوزه روخوانی، روان‌خوانی، قرائت، حفظ و ... فعالیت‌های ویژه‌ای انجام شده است. امروز توانمندی مجموعه‌های مردمی در این حوزه به قدری قابل دفاع است که معتقدیم بسیاری از فعالیت‌ها از جمله برخی حوزه‌های گفتمانی و محتوایی را می‌توان به راحتی به این مجموعه‌ها واگذار کرد. در عین حال تلاش می‌کنیم که برخی مجموعه‌هایی که به صورت موازی در حال فعالیت در این حوزه هستند را همراه کرده و توسعه فعالیت‌های قرآنی را تسریع بخشیم. همچنین، سازمان دارالقرآن به دلیل اتصالی که به سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان تبیین‌کننده گفتمان‌سازی اسلام دارد، باید بتواند قرآن را به عنوان پشتوانه محتوایی این عرصه به میدان آورد. معتقدیم اگر گره ذهنی و اجتماعی در جامعه وجود دارد و چنانچه قصد داریم تا در روش‌ها و مدل‌های مدیریتی به حرف متفاوت مبتنی بر وحی برسیم، باید به قرآن، کلام اهل بیت(ع) و اولیای الهی را در صدر فعالیت‌های خود قرار دهیم. لذا سازمان دارالقرآن باید در این نسبت جایگاه خود را ارتقا داده و پشتوانه این امر شود. سازمان دارالقرآن باید برای حوزه رسانه خوراک و محتوا آماده کند؛ چراکه چنین ظرفیتی به نحو عالی در قرآن کریم وجود دارد و چنانچه کسانی باشند که در آن غور کرده و گوهرهای قرآنی را به زبان رسانه و زبان مکتوب در حوزه‌های مختلف تبدیل کنند، ظرفیت عظیمی برای تولید محتوای تأثیرگذار ایجاد می‌شود. امیدواریم تا در دوره جدید مدیریت سازمان تبلیغات اسلامی اتصال قرآن به حوزه‌های مختلف کاری همچون حوزه رسانه و بخش پشتیبانی محتوایی آن به خوبی پیش رود.  

در حوزه‌های دیگری همچون سازمان هیئت و تشکل‌های دینی که سابق بر این مجموعه‌ای در درون سازمان بود، بنا بر این شد تا برای استفاده بیشتر از ظرفیت‌های موجود، این مجموعه به صورت سازمانی واحد و منسجم ایجاد شود. تعامل و هم‌افزایی با مداحان، تقویت حوزه محتوایی مداحی، کمک به رشد هنری و محتوایی و رسانه‌ای هیئت‌ها و معرفی ظرفیت‌های هیئت برای آحاد مردم از جمله برنامه‌های این سازمان است. هیئت برای آحاد مردم بوده و اجتماعی‌ترین عرصه‌ای است که فرصت حضور مردم را فراهم می‌کند. هیئت ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند به خدمت اسلام ناب آورد. نقطه شروع هیئت، عزاداری برای سیدالشهدا(ع) است و نقطه اصیل آن نیز اتصال مردم به سیدالشهدا(ع) و ترویج فرهنگ و سبک زندگی عاشورایی برای همه مردم است.  

جریان هیئت جریانی کاملا مردمی بر پایه اتصالات و ارتباط اجتماعی است و سازمان تبلیغات اسلامی هیچ‌گونه ادعایی ندارد و اصلا نمی‌تواند چنین اظهار کند که هیئت‌ها گوش به فرمان آن هستند. هنر ما این است که بتوانیم حرف متعالی مبتنی بر اسلام ناب را با مداحان و هیئت‌ها درمیان گذاشته و فرصت گفت‌وگو را با ایشان فراهم کنیم، البته به شرط اینکه در حوزه مداحان فرصت گفت‌و شنود وجود داشته باشد. ما امروز با اغلب اساتید این حوزه در ارتباط هستیم و تلاش داریم در حوزه محتوایی از ظرفیت ایشان استفاده کنیم. اتصال به علما و اساتید بزرگ که می‌توانند در حوزه مداحان تأثیرگذار باشند، در دستور کار سازمان قرار دارد. همچنین، باید از اساتید این حوزه برای رشد محتوایی و هدایت و کنترل مداحان جوان نیز بهره برد. امروز افتخار داریم که در مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی خادم مداحان و سخنرانان و نغمه‌پردازان بوده و در هر فرصتی با ایشان ارتباط داریم. 

ممکن است در جریان مداحی نیز با اندک افرادی مواجه باشیم که در مسیر صحیح این جریان حرکت نکنند و تحت تأثیر برخی نحله‌های فکری در فراز و نشیب‌های نادرستی قرار گیرند که در این زمینه نیز سعی شده است تا فرصت گفت‌وگو با این افراد فراهم شده و تلاش شود تا ایشان در مسیر صحیح قرار گیرند. این افراد باید مراقبت کنند که سرمایه عظیم دستگاه سیدالشهدا(ع) در خدمت دستگاه خبیث شیطانی قرار نگیرد. البته ظرفیت گفت‌وگو در این زمینه وجود دارد و امیدواریم بتوانیم در این زمینه نیز به خوبی حرکت کرده و این مسیر را تقویت کنیم.